Europa mag in Antwerpen komen kijken

Het Europees parlement keurde de voorbije week een resolutie goed van het Brits Europees parlementslid Mary Honeyball (DS Online 26 februari). De resolutie getiteld ‘Seksuele uitbuiting en prostitutie en de gevolgen daarvan voor de gendergelijkheid’ haalde het met sprekende cijfers. Een meerderheid van 343 Europese parlementsleden stemden voor, 139 stemden tegen, 105 onthielden zich.

Aan Vlaamse kant was de tegenstem overduidelijk. Enkel de CD&V fractie stemde voor. Guy Verhofstadt onthield zich. Groen, Vlaams Belang, de halve Open VLD-fractie, SP.A en N-VA stemden tegen. Daarmee is duidelijk dat de steun in Vlaanderen voor de eigen gedoogpolitiek van prostitutie overeind blijft. Gelukkig maar. Hoewel de resolutie erkent dat het aan de lidstaten toekomt te bepalen hoe zij prostitutie willen benaderen, blijkt uit de tekst wel een duidelijke afkeur van de aanpak van prostitutie in verschillende Vlaamse steden. In die zin is de steun van CD&V zelfs verontrustend.

In essentie pleit de resolutie enerzijds voor een betere bescherming van de prostituee, waar ik me volledig in kan vinden. Anderzijds wordt er een lans gebroken voor het vervolgen van de klant. Dat laatste is geen optie. Criminalisering van prostitutie, ongeacht of het via de klant of de prostituee gebeurt, zal prostitutie als fenomeen niet doen verdwijnen uit de maatschappij. Die visie getuigt van een verregaande naïviteit. Het zal wel tot gevolg hebben dat ‘de sector’ ondergronds diensten zal aanbieden. Waar een markt is, is een weg. Alleen zal die markt minder zichtbaar worden voor de overheid. Een evolutie die in de eerste plaats nefast zal zijn voor de prostituee zelf. In Antwerpen werken we met een duidelijk afgebakende gedoogzone. Het Schipperskwartier is niet alleen een plaats waar klant en prostituee elkaar vinden. Het is ook een aandachtspunt voor verschillende hulpverleningsdiensten. Er is controle op de hygiëne en de menselijkheid van de werkomstandigheden. De politie heeft er een vaste stek en waakt over de veiligheid. Een prostituee die uit het beroep wil stappen of misbruiken wil melden, vindt makkelijk gehoor bij gespecialiseerde diensten. Omgekeerd is de stap van hulpverleners en politie richting prostituees, snel gezet. Dat zijn overduidelijke troeven voor de prostituee en de strijd tegen gedwongen prostitutie. Als bevoegd schepen kan ik alleen maar overtuigd, samen met de hulpverlening en politie, achter de Antwerpse aanpak blijven staan.

Onderscheid maken

Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat de belangen van de prostituee niet centraal staan in deze resolutie. Alleen al uit de titel blijkt dat de opsteller verschillende zaken door elkaar haalt: ‘Seksuele uitbuiting en prostitutie en de gevolgen daarvan voor de gendergelijkheid’. Door seksuele uitbuiting en prostitutie over één en dezelfde kam te scheren, wordt nauwelijks een onderscheid gemaakt tussen gedwongen prostitutie enerzijds en zelfgekozen prostitutie van volwassen vrouwen én mannen anderzijds. (De positie van de mannelijke prostitué wordt overigens vrijwel volledig genegeerd in de resolutie. In Antwerpen is daar met het Boys-project een aparte werking voor opgezet.)

Los van ieder persoonlijk standpunt over prostitutie, moet het beleid dit onderscheid wel duidelijk maken. Het spreekt voor zich dat mensenhandel en seksuele uitbuiting van mannen, vrouwen en kinderen zware criminele feiten zijn die de grootste politionele en juridische aandacht verdienen op alle beleidsniveaus. Vrijwillige prostitutie is hoogstens moreel verwerpelijk. Het is niet aanvaardbaar dat steun en bescherming voor de allerzwaksten – wat prostituees toch vaak zijn – wordt opgeofferd aan de visie van een nieuwe puriteinse golf of feministische stroming. Dat is nochtans precies wat het tweede luik van de titel insinueert. De gevolgen van prostitutie zijn ongetwijfeld niet bevorderlijk voor de gelijkheid van man en vrouw. Dat lijdt weinig twijfel. Al gaan we ook daar al te makkelijk voorbij aan de mannelijke prostitué. Maar een prostituee verplichten om in onveilige en onhygiënische omstandigheden te werken, zal daar ook niets toe bijdragen. Zij mag nooit het slachtoffer worden van de moral high ground die sommigen willen innemen en waarmee ze een maatschappelijke realiteit onzichtbaar maken.

Het zou nuttiger zijn mocht Europa focussen op een bredere samenwerking in de strijd tegen mensenhandel, en de aanpak van zelfgekozen prostitutie door volwassenen overlaten aan de lidstaten. De alternatieve motie van resolutie die daarvoor is ingediend en door de N-VA gesteund, vond helaas geen meerderheid in het Europees Parlement.