Toch hoop in strijd tegen stadsvlucht

Er is een beetje hoop dat er iets gedaan wordt om de stadsvlucht te keren. In het Vlaams regeerakkoord staat dat de Vlaamse regering het systeem van het ‘klein beschrijf’ wil omvormen tot een zogenaamde huiskorting. Dat is er nog lang niet, maar we zullen blijven ijveren voor die maatregel, die een positieve verandering kan beteken voor sommige oudere stadsbuurten.

Klein beschrijf wil zeggen dat men bij de aankoop van een woning geen 10 procent registratierechten betaalt, maar slechts 5 procent. De hervorming kan worden aangegrepen om de stadsvlucht tegen te gaan. Ik bedoel niet dat de steden ontvolken, wel dat de steden vandaag mensen verliezen die ook kunnen bijdragen en niet alleen gesteund moeten worden. Jonge gezinnen, die voor een sociale mix kunnen zorgen, gaan nog steeds weg uit de stad. Dat is geen goede zaak.

Met een beperking van de registratierechten tot 5 procent, zou dat een kostenbesparing kunnen zijn voor die mensen die een woning in de stad verkiezen en die woning ook vaak verbeteren. Probleem is dat een huis een kadastraal inkomen (KI) van maximum 745 mag hebben om van een klein beschrijf te kunnen genieten.

Ik heb de cijfers opgevraagd bij de Administratie van het kadaster, de registratie en de domeinen (AKRED). Het gemiddelde KI voor de stad Antwerpen bedraagt 1045 euro. Ik heb berekend dat slechts 26 percent van alle woongelegenheden op het grondgebied van de stad Antwerpen in aanmerking komt voor een klein beschrijf. Dit geldt natuurlijk niet alleen voor de stad Antwerpen. Gent heeft een gemiddeld KI van 900 euro, in Mechelen is dat 845 euro. Ook daar is het aantal woningen dat in aanmerking komt voor 5 percent minder registratierechten beduidend lager dan elders in Vlaanderen.

Ik pleit er dus voor om in het systeem van de huiskorting geen rekening meer te houden met het kadastraal inkomen. Er zou immers ook met andere criteria rekening kunnen worden gehouden, bijvoorbeeld de ouderdom van het huis, al dan niet gekoppeld aan bepaalde inkomensvoorwaarden.

Fiscale discriminatie

Het systeem van de huiskorting is er nog niet. Belangrijk is echter dat men met de huiskorting een stukje fiscale discriminatie ongedaan zou kunnen maken. Woningen in de stad hebben heel vaak een hoger KI omdat ze in 1975, toen het KI op federaal niveau werd vastgelegd, gelegen waren in bloeiende handelswijken. De toestand is in vele oudere stadsbuurten echter grondig gewijzigd. Als men vandaag in die wijken iets koopt, wordt men dus geconfronteerd met een kadastraal inkomen dat niet meer beantwoordt aan de echte toestand. Die kopers moeten worden aangemoedigd, maar ze worden nu eerder fiscaal bestraft.

Er zijn natuurlijk ook andere maatregelen nodig dan die huiskorting. Wie een stadsbevolking wil die niet alleen bestaat uit niet-loontrekkenden, maar ook uit mensen die financieel kunnen bijdragen tot de stad, zal evenzeer oog moeten hebben voor veiligheid, betere mobiliteit, een aantrekkelijke woonomgeving met groen, enz. En de steden mogen niet langer dienen als dumpingplaatsen voor een federaal non-beleid, zoals nog eens werd aangetoond door de jongste wilde regularisatie, die drukt op het financieel draagvlak van de steden. Een sociaal systeem kan maar overleven als er ook mensen zijn die belastingen kunnen betalen. Dat evenwicht is echt nodig.

De huiskorting is een mogelijk onderdeel van de heropleving. De Vlaamse minister van Financiën en Begroting, Philippe Muyters, reageerde in elk geval positief op mijn vraag in de commissie. Hij bevestigde dat de Vlaamse regering wil komen tot andere criteria dan het kadastraal inkomen. De minister heeft al onderzoek gevraagd bij het ‘Steunpunt Fiscaliteit en Begroting’.

Het zal dus nog niet voor morgen zijn, maar er is hoop. Dat Vlaams Belang en LDD – zoals bleek in de commissie – niet veel of niets voelen om woningen in de steden weer betaalbaar te maken, is een pijnlijke vaststelling, maar geen reden om niet verder te ijveren voor een maatregel van sociale vooruitgang.